De lente is begonnen, de zon krijgt weer kracht en helpt ons vitamine D aan te maken. Maar waar is dat eigenlijk goed voor? Krijgen we dankzij de zon genoeg, of hebben we meer nodig? En helpt vitamine D tegen corona, of was dat maar een hoopvol idee? Bauke ter Braak van het Vitamine Informatiebureau en hoogleraar immunologie Huub Savelkoul (Universiteit Wageningen) geven de antwoorden.
,,Vitamine D ondersteunt je natuurlijke weerstand en helpt je lichaam zich te beschermen tegen bedreigingen van buitenaf, zoals bacteriën en virussen. Ook draagt het bij aan het behoud van sterke botten, soepele spieren en een sterk gebit. Daarnaast helpt vitamine D bij de normale opname van de mineralen calcium en fosfor”, vertelt Bauke ter Braak.
Benodigde hoeveelheid zon
,,De zon is onze belangrijkste bron voor vitamine D en zou ons ongeveer twee derde moeten geven van wat we nodig hebben”, stelt hij. Tussen 1 april en 1 oktober geeft de zon precies dat element van het uv-licht dat we nodig hebben om vitamine D aan te maken. De zon schijnt van 12.00 tot 14.00 uur ‘s middags het felst.
,,Om vitamine D aan te maken, moet je wel wat huid onbedekt laten, zoals je hoofd en handen. De hoeveelheid pigment in je huid en vetweefsel in je lichaam hebben ook invloed op de hoeveelheid vitamine D die je aanmaakt. Je huidskleur bepaalt of je aan 20 minuten genoeg hebt of 1,5 uur nodig hebt. Hoe meer pigment, hoe meer zon er nodig is”, vult Savelkoul aan.
Vaak te weinig
We kunnen de vitamine D die we niet meteen verbruiken, opslaan in ons vetweefsel om de donkere wintermaanden door te komen. Ter Braak benadrukt dat dit niet genoeg is voor mensen die volgens de Gezondheidsraad het hele jaar door een supplement nodig hebben. ,,Zoals vrouwen boven de vijftig en mannen boven de zeventig.”
Kinderen tot vier jaar nemen niet genoeg vitamine D op via de huid en halen dat ook niet genoeg uit voeding. En over kinderen gesproken: ,,Ook voor zwangere vrouwen is het advies om dagelijks extra vitamine D te nemen’’, legt ter Braak uit. ,,Verder hebben mensen met obesitas chronisch ontstoken vetweefsel en daardoor meer behoefte aan vitamine D”, voegt Savelkoul toe.
Voor de meeste mensen is de aanbevolen dagelijkse dosering voor vitamine D 10 microgram, boven de 70 jaar is dat 20. Supplementen zijn de makkelijkste manier om vitamine D binnen te krijgen.
Vitamine D tegen Covid-19
Hoogleraar immunologie Huub Savelkoul (en andere wetenschappers met hem) pleit voor een aangepast advies: de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zou naar 25 microgram moeten. De Gezondheidsraad wijst het plan om de dosis te verhogen echter af.
,,In de afgelopen jaren zijn er meer studies bijgekomen die aantonen dat vitamine D onze weerstand tegen verkoudheidsvirussen versterkt, en dat een vitamine D-tekort tot een verhoogd risico op Covid-19 leidt. Zulke ‘observationele’ studies tonen geen oorzakelijk verband aan tussen vitamine D en Covid-19 en worden daarom niet meegenomen in beleidsadviezen’’, aldus Savelkoul.
,,Onlangs kwam er uit een Amerikaanse studie dat het vitamine D-gehalte in de bloedsuikerspiegel bij veel mensen flink omhoog moet om het besmettingsrisico te verminderen. Dat haal je niet met een dagelijks pilletje van 10 microgram. Zeker niet in de winter. Dan heb je ten minste 25 of 50 microgram nodig.”
Behandeling met vitamine D
,,Als er geen studies zijn waarin de relatie tussen vitamine D en de verhoogde weerstand tegen luchtweginfecties wordt tegengesproken, lijkt het me ook niet helemaal eerlijk om zo’n verband uit te sluiten. Zeker wanneer het sowieso helpt om de weerstand te verbeteren en het niet gevaarlijk is om deze dosis iets te verhogen”, zegt hij.
,,Eigenlijk moeten ziekenhuizen erop letten dat wanneer er een coronapatiënt binnenkomt, eerst het vitamine D-gehalte in het bloed wordt gemeten. Is dat niet op peil, dan moet je daarvoor zorgen, voordat je deze patiënten behandelt.”