FAQ

Algemeen

Een andere naam voor vitamine D2 is ergocalciferol. Dit is een afgeleide van ergosterol, een verbinding die van nature voorkomt in de celmembranen van bepaalde planten en paddenstoelen. D2 wordt in deze planten en paddenstoelen gevormd onder invloed van ultraviolette straling (uv-straling).

In supplementen en verrijkte voedingsmiddelen wordt zowel vitamine D2 als vitamine D3 gebruikt. Beide vormen zijn actief en doen daarmee hun werk in het menselijk lichaam. Vitamine D3 heeft daarin een iets sterkere werking dan vitamine D2.

Een andere naam van vitamine D3 is cholecalciferol. Vitamine D3 wordt gevormd in de huid van mens en dier. Daarom komt vitamine D3 van nature voor in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong. Vitamine D3 kan in het menselijk lichaam worden geproduceerd onder invloed van ultraviolet licht.

In supplementen en verrijkte voedingsmiddelen wordt zowel vitamine D2 als vitamine D3 gebruikt. Beide vormen zijn actief, dus doen hun werk in ons lichaam. Vitamine D3 heeft daarin een iets sterkere werking dan vitamine D2.

Een vitamine D bloedtest meet de hoeveelheid vitamine D in het bloed. Dit gebeurt veelal door bloed te prikken en naar het laboratorium te sturen. Via de bloedtest kan bepaald worden of er sprake is van een tekort of een verhoogde hoeveelheid vitamine D in het lichaam. Het laten bepalen van de vitaminewaarden in je bloed, gaat doorgaans via de (huis)arts. Een diëtist mag dit ook aanvragen bij het ziekenhuis lab. Er zijn ook zelftesten beschikbaar, waarmee er via een vingerprik een druppel bloed kan worden afgenomen voor het testen van de vitamine D bloedwaarde. Deze zelftesten kunnen in de thuisomgeving zelf gedaan worden, de testresultaten zijn veelal direct thuis te bekijken.
Voor alle soorten testen geldt dat de (huis)arts of diëtist, passend bij de persoonlijke situatie, kan uitleggen wat de gewenste waarden zijn en wat de uitslag van een vitamine D test inhoudt voor de betreffende persoon.

Voor de bepaling van de vitamine D status wordt het gehalte 25-OH-vitamine D, ofwel calcidiol, gemeten. In het bloed komen twee verschillende vormen voor: de werkzame vorm 1,25-dihydroxy vitamine D en de niet-werkzame vorm 25-hydroxy vitamine D die als voorraad dient voor de werkzame vorm. Om vast te stellen of iemand voldoende vitamine D heeft, wordt meestal de niet-werkzame vorm gemeten. De meeste ziekenhuizen in Nederland hanteren een streefwaarde van 75 – 100 nmol/liter.

Vitamine D ondersteunt de weerstand en draagt bij aan de algehele gezondheid. Daarmee is voldoende inname van vitamine D voor iedereen, in elke levensfase, van belang. Over het algemeen kan gesteld worden dat ouderen, mensen met een getinte huidskleur, mensen die weinig buiten komen, zuigelingen, zwangeren, vrouwen die borstvoeding geven, mensen die weinig of geen vis en/of vlees eten, kinderen in de groei en personen met een (tijdelijk) verlaagde weerstand baat kunnen hebben bij het innemen van een vitamine D supplement. Of er sprake is van een vitamine D tekort en of er extra vitamine D gewenst is, kan per individu worden vastgesteld door een arts.

In Nederland krijgen circa 1,5 miljoen mensen vitamine D voorgeschreven op recept van een (huis)arts. Deze recepten vallen onder de vergoeding van de zorgverzekering. De minister van Volksgezondheid heeft besloten dat deze vergoeding per eind 2022 stopt. Eerder werd een lage dosis vitamine D al niet meer vergoed. Nu gaat dat ook gelden ook voor een hogere dosis, zoals benoemd in het advies van het Zorginstituut Nederland. Het gaat specifiek om alle vitamine D middelen met cholecalciferol. Artsen, apothekers , branche-organisaties en patiëntenverenigingen spreken zich tegen dit besluit uit. Er bestaat daardoor de mogelijkheid dat het eerder genomen besluit van de minister van Volksgezondheid wordt heroverwogen, danwel (deels) kan worden herzien.

Dosering / Vitamine D gehalte

Vitamine D is één van de weinige vitamines die we als mens zelf kunnen aanmaken. Uit onderzoek is gebleken dat het menselijk lichaam vanaf ongeveer zonkracht 3 vitamine D aan kan maken. Dat komt doordat bij zonkracht 3 of meer zogenaamde UV-B-straling het aardoppervlak kan bereiken. UV-B-straling is verantwoordelijk voor de aanmaak van vitamine D, maar extra aandacht is geboden want UV-B-straling zorgt er óók voor dat je kan verbranden. Hoe hoger de zonkracht is, hoe sneller ons lichaam de benodigde hoeveelheid vitamine D kan aanmaken. Met een goede zonkracht kan ons lichaam in circa 30 minuten zon per dag een goede basis leggen voor de benodigde hoeveelheid vitamine D in het lichaam. Buiten zijn draagt zo dus bij aan onze algehele gezondheid. Een voldoende hoeveelheid vitamine D op deze manier binnenhalen, is echter niet altijd haalbaar. Dan kan het raadzaam zijn een supplement in te nemen, zeker in de wintermaanden en/of momenten dat de weerstand extra ondersteuning kan gebruiken.

Vitamine D-supplementen zijn er in verschillende vormen en doseringen. Een aantal veelvoorkomende vormen zijn tabletten, capsules, drinkampullen, druppels, drank. De sterkte wordt aangeduid in Internationale Eenheden (IE). De hogere sterktes zoals de 5.600 IE, de 25.000 IE, 50.000 IE en de 100.000 IE zijn alleen op recept van een arts verkrijgbaar. Deze producten behoeven dan ook niet dagelijks maar één keer in de week, om de twee weken of één keer in de maand ingenomen te worden. Welke vorm aansluit bij een persoon kan worden besproken met een (behandelend) arts en is afhankelijk van onder andere de leeftijd van de betreffende persoon, de benodigde dosering (sterkte), type behandeling, beschikbaarheid en voorschrift en bijvoorbeeld aspecten als slikproblemen, mogelijkheid om zelfstandig de medicatie in te kunnen nemen en bijvoorbeeld de wens om uitsluitend veganistische medicatie in te nemen.

Vitamine D insufficiëntie wordt ook wel omschreven als vitamine D deficiëntie of een hypovitaminose D. In alle termen is er sprake van een tekort aan vitamine D in het lichaam. Er zijn echter ook verschillen tussen deze begrippen en de symptomen die hierbij veel voorkomen.

Met insufficiëntie – ook wel hypovitaminose D – wordt een licht of beperkt vitamine D tekort bedoeld, voor korte duur. Het zorgt meestal voor oververmoeidheid, lusteloosheid, spierpijn en/of spierkramp.

Vitamine D-deficiëntie houdt in dat er veel te weinig vitamine D in het bloed zit. Een langdurig en ernstig vitamine D tekort kan allerlei botklachten, spierklachten en gewrichtsklachten tot gevolg hebben.

Wanneer je enkele dagen per maand weinig vitamine D binnenkrijgt wil dit niet direct zeggen dat je een vitamine D tekort hebt. Mogelijk krijgt het lichaam namelijk de rest van de maand wel voldoende vitamine D binnen. Het menselijk lichaam is goed in staat om dit met elkaar te compenseren.

Een (huis)arts kan per persoon, via een bloedtest, bepalen of er sprake is van een tekort en bepalen welke behandeling daarin het beste past. Er is sprake van een te kort als de waarde van de vitamine D in het bloed lager is dan 50 nmol/liter. Academische ziekenhuizen in Nederland adviseren een streefwaarde van 75 -100 nmol/liter.

Vitamine D-uitputting is een ernstige situatie, waarin het lichaam helemaal geen vitamine D meer voorradig heeft. Hierdoor kunnen botafwijkingen (ontkalking, vergroeiing en verweking), spierziekten, zenuwafwijkingen en afwijkingen van de bijschildklier ontstaan. Een Vitamine D-uitputting kan uitmonden in een levensbedreigende situatie.

Wanneer je enkele dagen per maand weinig vitamine D binnenkrijgt wil dit niet direct zeggen dat je een vitamine D tekort hebt. Mogelijk krijgt het lichaam namelijk de rest van de maand wel voldoende vitamine D binnen. Het menselijk lichaam is goed in staat om dit met elkaar te compenseren.

Een (huis)arts kan per persoon, via een bloedtest, bepalen of er sprake is van een tekort en bepalen welke behandeling daarin het beste past.

Er wordt gesproken van suppletie (toevoeging) wanneer het vitamine D gehalte, door middel van het innemen van een vitamine D supplement, wordt verhoogd tot het benodigde vitamine D gehalte. De benodigde dosering vitamine D kan verschillen per individu en wordt, aan de hand van een bloedtest, bepaald door een (huis)arts. Vitamine D-supplementen zijn er in verschillende vormen en doseringen. Een aantal veelvoorkomende vormen zijn tabletten, capsules, drinkampullen, druppels, drank.

Wanneer er gedurende een lange tijd te veel vitamine D wordt ingenomen, kan dit schadelijk zijn voor de gezondheid. Overdosering kan leiden tot verhoogde hoeveelheden fosfor in bloed en urine, evenals tot een verhoogd calciumgehalte in het bloed (hypercalciëmie-syndroom) en dit kan ook kalkafzettingen veroorzaken in de weefsels en vooral in de nieren (nierstenen en nierverkalking) en in de bloedvaten.

De symptomen van vergiftiging kenmerken zich o.a. als misselijkheid, braken, in eerste instantie ook diarree, later verstopping (constipatie), verlies van eetlust, vermoeidheid, hoofdpijn, spier- of gewrichtspijn, een verhoogde stikstofconcentratie in het bloed (azotemie), toegenomen dorst en een verhoogde drang om te plassen.

Wanneer u vermoedt dat u een overdosering vitamine D binnen te hebben, is het advies per direct te stoppen met het vitamine D product en uw (huis)arts te raadplegen.

IE staat voor internationale eenheid. 400 IE vitamine D staat gelijk aan 10 microgram vitamine D. Op verpakkingen kan de hoeveelheid van vitamine D in microgrammen, milligrammen en/of internationale eenheid (IE) worden vermeld. Wanneer er IU staat vermeld, betreft dit de Engelse benaming: International Unit.

Een juist gehalte vitamine D in het lichaam helpt om het immuunsysteem te activeren. Wat de exacte dosering vitamine D is, verschilt per persoon & situatie en moet per individu worden bepaald door de behandelend (huis) arts. Door regelmatig de vitamine D waarde in het bloed te laten bepalen, weet je echt of je geen vitamine D tekort hebt. Raadpleeg hiervoor een (huis)arts. De meeste Nederlandse ziekenhuizen hanteren als streefwaarde een vitamine D spiegel van 75 – 100 nmol/liter. Voor personen met een verhoogd risico op een tekort aan vitamine D, als ook personen met een vastgesteld tekort aan vitamine D, kunnen andere aanbevolen dagelijkse hoeveelheden van toepassing zijn. In het doseringsschema vind je een indicatie voor diverse situaties weergegeven.

Gezondheid

Het lichaam ontvangt een combinatie van vitamine D die door het lichaam wordt aangemaakt vanuit zonlicht en vitamine D vanuit de voeding. Gemiddeld krijgen Nederlanders vanaf 7 jaar zo’n 2 tot 4 microgram vitamine D per dag binnen via hun voeding. Het aantal voedingsmiddelen dat een bijdrage levert aan de vitamine D-voorziening is grotendeels beperkt tot (vette) vis, leverproducten en eieren. In roomboter zit van nature vitamine D, maar veel minder dan wat er wordt toegevoegd aan margarines en halvarines. De basishoeveelheid vitamine D uit zon en voeding is echter niet altijd toereikend. Dan kan het raadzaam zijn een supplement in te nemen, zeker in de wintermaanden en/of momenten dat de weerstand extra ondersteuning kan gebruiken. Een (huis)arts kan hierover, per persoon en situatie, een passend advies geven.

Mensen met overgewicht kunnen door het hogere vetpercentage in hun lichaam moeilijker het vitamine D aanspreken. Hierdoor hebben mensen met overgewicht eerder een tekort aan vitamine D dan mensen met een gezond gewicht. Dit tekort kan op zijn beurt leiden tot een hogere kans op obesitas. Vitamine D normaliseert de voedselinname.

Een juist gehalte vitamine D kan vrouwen, zo blijkt ook uit Europees onderzoek (Maturitas, 2012) gedurende de menopauze, de overgang en in de periode net na de overgang ondersteunen in de algehele gezondheid. Vrouwen in de leeftijd boven de 50 jaar en vrouwen in de overgang, hebben vaak sneller een dunnere huid. Een dunnere huid maakt moeilijker vitamine D aan. Daarom wordt er vaak een advies gegeven aan vrouwen in de overgang om extra vitamine D in te nemen. Een voldoende gehalte vitamine D ondersteunt het lichaam in de weerstand, de spiersterkte, botmassa en het immuunsysteem en kan daarmee het lichaam ook ondersteunen bij diverse overgangs-gerelateerde klachten.

De pubertijd is een belangrijke periode in de botontwikkeling en botgroei, omdat juist dan een sterke lichaamsgroei plaatsvindt. Bij kinderen en jongeren in de groei zorgt vitamine D er voor dat calcium en fosfor uit de voeding in de botten en tanden kan worden opgenomen. Wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat het innemen van extra vitamine D een positief effect kan hebben op de botmassa en spierkracht van kinderen en jongvolwassenen. Een laag vitamine D gehalte bij kinderen en jongvolwassenen zou het risico op auto-immuunziekten (zoals multiple sclerose en type-1-diabetes) en kanker kunnen verhogen.

Voor mannen en vrouwen vanaf 60 jaar is vallen een risicofactor voor botbreuken. Jaarlijks melden zich circa 100.000 mensen na een val bij het ziekenhuis (bron IVG.nl). Vitamine D helpt om de risico’s op botbreuken te verminderen. Dat doet vitamine D op twee manieren. Het zorgt voor een betere balans en sterkere spieren, zodat de kans op vallen vermindert. En daarnaast draagt het bij aan het opbouwen en behouden van een betere botkwaliteit.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een tekort aan vitamine D de kans op slaapstoornissen verhoogt. Af en toe te weinig slaap heeft doorgaans geen grote invloed op het welbevinden van volwassenen en kinderen, maar een aanhoudend slaapgebrek kan dit wel hebben. In het algemeen geldt dat een rustige, donkere slaapomgeving helpt om goed in slaap te komen, alsook voldoende ontspanning overdag, gebalanceerde voeding, lichaamsbeweging,  voldoende zonlicht en buitenlucht zijn helpend om goed in slaap te vallen. Het innemen van extra vitamine D kan leiden tot een verbetering van de slaappatroon bij volwassenen met slaapproblemen

Ja, mensen met ondergewicht kunnen een gebrek aan vitamine D hebben doordat zij te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen (ondervoeding) of een voedingspatroon hebben dat uit balans is, waardoor essentiële vitamines ontbreken in de voeding. De afweer gaat dan achteruit en iemand kan zich lusteloos en moe gaan voelen. Het lichaam gebruikt reservevoorraden uit vet- en spierweefsel. Hierdoor wordt het vet- en spierweefsel afgebroken. Gezond en gevarieerd eten en een gezonde levensstijl zijn belangrijk om alle voedingsstoffen, vitamines en mineralen binnen te krijgen die het lichaam nodig heeft.

Over het algemeen zijn bronnen van vitamine D in voeding dierlijk, zoals vette vis, eigeel en (orgaan)vlees. Er zijn ook producten waaraan vitamine D is toegevoegd, zoals margarine en plantaardige melk (bron: https://www.veganisme.org). In een vegan eetpatroon is de kans aanwezig dat er vanuit voeding onvoldoende vitamine D binnenkomt. Voldoende inname van vitamine D stimuleert de opname van calcium uit de darm, ondersteunt de weerstand en zorgt voor sterke botten. Het Voedingscentrum (voedingscentrum.nl) geeft als algemeen advies: voor iedereen geldt een dagelijkse aanbevolen hoeveelheid van 10 microgram (400 IE) vitamine D. Alleen mensen van boven de 70 moeten 20 microgram (800 IE) per dag binnen krijgen. Deze basishoeveelheid vitamine D is echter niet altijd toereikend. Zo kunnen de gezondheidssituatie, levensstijl, blootstelling aan zonlicht en het eetpatroon ook invloed hebben op het aanwezige gehalte vitamine D. Dan kan het raadzaam zijn een supplement in te nemen. Een (huis)arts kan hierover, per persoon en situatie, een passend advies geven. Neem je een supplement in en wil je weten of dit past in een vegan voedingspatroon? Meestal staat op de verpakking van een supplement of deze geschikt is voor veganisten. Als het niet specifiek vermeld staat dat het plantaardig is of geschikt voor veganisten, dan is de kans aanwezig dat er elementen van dierlijke afkomst in het supplement aanwezig kunnen zijn.

Nee, onder de zonnebank maakt het lichaam (vrijwel) geen vitamine D aan. Dit komt doordat vitamine D wordt aangemaakt door UVB-licht. Zonnebanken stralen meestal in zijn geheel UVA-licht uit, en soms een klein deel UVB-licht. Om op natuurlijke wijze vitamine D aan te maken is het advies het hoofd, de handen en de onderarmen dagelijks even bloot te stellen aan de zon. Met een goede zonkracht kan ons lichaam in circa 30 minuten zon per dag (op de onbedekte huid van bijvoorbeeld hoofd en handen) een goede basis leggen voor de benodigde hoeveelheid vitamine D in het lichaam. Uit onderzoek is gebleken dat het menselijk lichaam vanaf ongeveer zonkracht 3 vitamine D aan kan maken. In Nederland bereiken we zonkracht 3 voornamelijk in de maanden mei tot en met augustus. Buiten zijn en de huid in contact laten komen met zonlicht, draagt zo dus bij aan onze algehele gezondheid. Wanneer er onvoldoende vitamine D op natuurlijke wijze aangemaakt kan worden, kan het innemen van een supplement wenselijk zijn.

Ziektebeelden

In wetenschappelijke onderzoeken is in toenemende mate te lezen dat vitamine D een gunstige werking heeft op bijvoorbeeld sommige vormen van kanker, chronische ziekten als zoals MS en reuma, spierzwakte, hypertensie, depressie, hart- en vaatziekten, suikerziekte en op auto-immuunziekten. Uit deze onderzoeken komt onder andere naar voren dat vitamine D multifunctioneel is, in alle levensfasen noodzakelijk is en dat vele ziekten veroorzaakt worden door, of gerelateerd zijn aan, een tekort aan vitamine D.

Of een exacte, aanbevolen hoeveelheid vitamine D deze ziektebeelden kan beperken, tegenaan of bijvoorbeeld het lichaam kan ondersteunen in het herstel is niet zondermeer te zeggen. Wellicht kan het beter andersom bekeken worden: bij een gebrek aan vitamine D kunnen deze aandoeningen eerder optreden of verergeren.  Op deze site vind je diverse wetenschappelijke publicaties, die meer uitleg geven over de mogelijke ondersteuning van vitamine D bij diverse, veelvoorkomende ziektebeelden.

Vitamine D heeft een zeer brede functie in het menselijk lichaam. Er lijkt ook een verband te bestaan tussen vitamine D en diabetes. Vitamine D ondersteunt namelijk de glucosestofwisseling. Het speelt een rol bij de afgifte en werking van insuline. Een tekort aan vitamine D kan invloed hebben op insulineresistentie en ontstekingen. Daarom is vitamine D erg belangrijk bij (het voorkomen) diabetes. Epidemiologische studies (studies naar de gezondheid van een bevolking) laten zien dat mensen met hoge vitamine D waarden in het bloed, minder kans hebben op het ontwikkelen van ziektes zoals verschillende typen diabetes. Achtergronden en links naar actuele onderzoeken en publicaties vind je in het hoofdstuk Diabetes.

Wetenschappelijke onderzoeken, zoals de onderzoeken van University of Exeter en University of Calgary, tonen dat een tekort aan vitamine D het risico op cognitieve problemen verhoogt en legt daarmee ook een connectie met de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie. Ook uit de publicatie in het American Academy of Neurology (August 2014) Vitamin D and the risk of dementia and Alzheimer blijkt dat lage vitamine D spiegels wel degelijk invloed hebben op het ontwikkelen van dementie.

Gesteld kan worden dat een juist gehalte vitamine D in het lichaam helpt om het immuunsysteem te activeren. Een goed werkend immuunsysteem voorkomt ziekten en allergieën, geeft weerstand tegen infecties en ondersteunt het herstelproces.

Ziekteverwekkers, zoals virussen, zijn overal. Doorgaans worden we hier niet ziek van, omdat het immuunsysteem het lichaam beschermt tegen ziekteverwekkers van buitenaf. Als een virus toch het lichaam binnendringt en daarmee veroorzaakt dat we ons ziek gaan voelen, dan wordt dit een virusinfectie (of virale infectie) genoemd.

Griep en verkoudheden zijn de meest voorkomende virusinfecties. Het Covid-19 virus (ook wel: Corona / SARS-CoV-2.) is een nieuwe luchtweginfectie.

In wetenschappelijke onderzoeken wordt benoemd dat als je blootgesteld wordt aan een virus en je hebt een voldoende gehalte vitamine D in het lichaam, dan zijn de immuun cellen beter in staat het virus te bevechten. Dit kan ziek worden helpen voorkomen.

Een belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten is slagaderverkalking. Ontstekingsprocessen spelen een rol bij het ontstaan van slagaderverkalking. Een onderzoek van de Washington University School of Medicine constateert een connectie tussen vitamine D tekort en het risico op verstopte bloedvaten. De Hartstichting in Nederland onderzoekt de mogelijke rol van vitamines als remmer in het proces van slagaderverkalking.

Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt een verband tussen vitamine D tekort en het hebben of ontwikkelen van een auto-immuunziekte. Auto-immuun betekent dat het immuunsysteem zich tegen het lichaam zelf keert. Een auto-immuunziekte ontstaat als er bij het opruimen van lichaamseigen cel-resten iets verkeerd gaat. De kans om een auto-immuunziekte te krijgen wordt deels bepaald door een genetische aanleg en/of erfelijkheid, daarnaast spelen ook voeding en leefstijl een rol. Voorbeelden van auto-immuunziekten zijn Psoriasis, de ziekte van Crohn, Diabetes, Reuma, Coeliakie, Multiple Sclerose (MS) en Colitus Ulcerosa. Voldoende vitamine D zorgt, zo blijkt uit onderzoek, onder andere voor mindere klachten van psoriasis.

Osteoporose is een chronische aandoening van het skelet, waarbij de botsterkte afneemt. Vitamine D zorgt ervoor dat calcium uit de voeding kan worden opgenomen in het bloed en daar is het nodig voor je botten (bron: osteoporosevereniging.nl). Hoe beter de opname van calcium is, hoe dichter de botmassa en hoe lager het risico op botontkalking. Een voldoende gehalte vitamine D in het bloed draagt daarmee bij aan de opname van calcium in het lichaam en kan zo het risico op  osteoporose tegengaan.

Een langer bestaand vitamine-D-tekort kan, zo blijkt uit wetenschappelijke onderzoeken, leiden tot spierklachten, spierpijn, spierzwakte en algehele aantasting van de energievoorziening van de spieren (mitochondriële myopathie). Voor de (huis)arts is het van belang om bij patiënten met moeheid, spierzwakte en bot- of spierpijn de zonexpositie, het voedingspatroon en het vitamine D gehalte in kaart te brengen. De behandeling en het behandelplan (met bijvoorbeeld een vitamine D supplement) bij myopathieklachten wordt altijd door een arts vastgesteld, passend bij de individuele situatie.

Door een tekort aan vitamine D kan een migraine ontstaan of verergerd worden. Ook de hormonale balans, erfelijke factoren, overgevoeligheid voor licht en geluid en het voedingspatroon spelen een rol of iemand migraine ontwikkeld en zo ja, in welke mate. Wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat een vitamine D tekort verband houdt met het hebben van (chronische) migraine. Personen met chronische migraine blijken vaker ook een tekort aan vitamine D te hebben, zoals ook blijkt uit internationale, wetenschappelijke studies in 2017 en 2019. Een tekort aan vitamine D kan door een (huis)arts worden vastgesteld via een bloedtest.

Het innemen van een aanvullende dosering vitamine D kan, zo blijkt uit diverse wetenschappelijke onderzoeken, klachten van atopische dermatitis verminderen. Vitamine D is essentieel voor een goede gezondheid van de huid, het ondersteunt het immuunsysteem. Zo kan een voldoende gehalte vitamine D helpen om ontstekingen van de huid te verminderen, herstellen en te vernieuwen. Een (huis)arts kan door middel van een bloedtest bepalen in hoeverre er sprake is van een tekort aan vitamine D en de benodigde aanvulling (supplement) bepalen.

Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken komt naar voren dat een vitamine D tekort kan bijdragen aan het ontstaan en het verloop van een depressie. Mensen met een huidige depressie of die in het verleden een depressie hadden gehad, hebben veelal een significant lagere concentratie van vitamine D in het bloed. Uit diverse Europese studies blijkt dat bij huidige depressieve personen de ernst van de symptomen samenhangt met de concentratie vitamine D in het bloed: hoe ernstiger de symptomen, des te groter het vitamine D tekort.

Uit onderzoek blijkt dat een laag vitamine D gehalte verband houdt met het ontstaan danwel verergeren van een cognitieve achteruitgang. Vitamine D is in de hersenen betrokken bij neurotrofines; stofjes in de hersenen die ervoor zorgen dat de hersencellen goed kunnen blijven functioneren. Ook laat onderzoek zien dat vitamine D de cellen stimuleert die beschadigde hersencellen, zoals amyloïde plaques, afbreken en verwijderen. Amyloïde plaques worden sterk geassocieerd met de ziekte van Alzheimer. Een tekort aan vitamine D kan zich zo vertalen in een hoger risico op de ziekte van Alzheimer en andere vormen van dementie.

Zwangerschap / Borstvoeding / Zuigelingen / Kinderen

Vitamine D is belangrijk voor zwangere vrouwen. Wetenschappelijk onderzoek toont zichtbaar een verband aan tussen een laag vitamine D-gehalte in het bloed en zwangerschapsdiabetes en zwangerschapsvergiftiging. Diverse onderzoeken tonen ook een verband aan tussen een laag vitamine D gehalte bij de moeder en een lager geboortegewicht bij de baby en een hogere kans op het ontwikkelen van astma op jonge leeftijd. De Gezondheidsraad adviseert daarom aan zwangere vrouwen om extra vitamine D te nemen. De behandelend (huis)arts, verloskundige of gynaecologe kan hierin gericht advies geven over de aanbevolen hoeveelheid vitamine D.

Pasgeboren baby’s (zuigelingen) hebben in de eerste weken van hun leven extra vitamine D nodig. Dit geldt zowel voor baby’s die borstvoeding krijgen en baby’s die (deels) flesvoeding krijgen. Vitamine D ondersteunt een goede groei en ontwikkeling van de botten. Je begint met het geven van extra vitamine D als de pasgeborene een week oud is. Je kunt druppels met vitamine D kopen bij de apotheek of drogist. De verloskundige, gynaecologe en/of behandelend (huis)arts kan exact aangeven welke hoeveelheid per situatie passend is. Hierbij wordt onder andere gekeken naar de soort- en hoeveelheid voeding die het kindje krijgt (borstvoeding/ flesvoeding) en de medische achtergrond van de pasgeborene. Soms geldt dat het innemen van extra vitamine D voor een langere periode wenselijk is, een arts kan hierin gericht adviseren.

Zwangere vrouwen kunnen een vitamine D-tekort bij hun ongeboren kind voorkomen door al tijdens de zwangerschap een vitamine D supplement te slikken. Dat is een richtlijn van de Gezondheidsraad.

Propylgallaat (E310) is een conserveringsmiddel. De stof zit in vitamine D-druppels op waterbasis (aquosum) om er voor te zorgen dat de vitamine D in deze druppels niet wordt afgebroken. Er zit geen propylgallaat in vitamine D-druppels op olie basis.

Over het algemeen geldt dat vitamine D beter opgelost wordt in olie dan in water, dit bevordert ook de opname van vitamine D in het lichaam. Het Voedingscentrum schreef over propylgallaat voor kinderen onder de 4 maanden specifiek de aanbeveling te kiezen voor een vitamine D zonder deze toevoeging. Vitamine D druppels op oliebasis zijn alleen op recept van de huisarts beschikbaar. Het Voedingscentrum baseert dit advies op een onderzoeksrapport van RIVM, gepubliceerd in februari 2020.

Het advies van het Voedingscentrum in Nederland is om je kind tot 4 jaar dagelijks 10 microgram vitamine D te geven. Vitamine D is belangrijk omdat het zorgt voor sterke botten en tanden. Ook draagt het bij aan een goede werking van de spieren en het immuunsysteem van je kind.

Geef je borstvoeding, dan heeft de baby vanaf dag 8 iedere dag 10 microgram vitamine D nodig tot het kindje 4 jaar oud is (bron: zwangerenportaal.nl). In Nederland wordt geadviseerd om een volledig borstgevoede baby dagelijks tien microgram vitamine D bij te geven. Ook aan de personen die borstvoeding geven wordt aangeraden om dagelijks tien microgram vitamine D te gebruiken (bron: borstvoeding.nl). Moedermelk bevat in basis voldoende vitamine D, wanneer je uitgaat van een levensstijl waarbij de huid, van degene die borstvoeding geeft en het kindje, voldoende worden blootgesteld aan de zon. Maar niet iedereen komt voldoende buiten, de zonkracht is niet in alle maanden sterk genoeg en er kunnen andere factoren van toepassing zijn waardoor het natuurlijke vitamine D gehalte (nog) niet voldoende is. Dan kan het advies zijn om vitamine D extra in te nemen voor degene die borstvoeding geeft en/of voor het kindje dat de borstvoeding ontvangt. Een verloskundige en (huis)arts kan hierover per persoon advies geven.